 |
|
 |
|
|
Anahtar Kelimeler
Çocukların kişilikleri gelişirken karşılaştıkları durumlardan birisi de hiç kuşkusuz uygun erkek ya da kadın rolünü öğrenmeleridir. Cinsiyet rolü kavramı; kadın ve erkeğe özgü davranışlar, tutumlar, değerler, düşünce biçimleri, konuşma, oturma, yürüme, giyinme ve bireyin öz bakım becerileriyle ilgilidir. Çocuklar; gelişimleri süresince kendi cinsiyet kimliklerini kadın ya da erkek olarak anlayabilmeyi öğrenir, bu iki rolü nelerin oluşturduğuna ilişkin kavramları geliştirir ve bunlara uygun davranışları benimser. Çocuğun kendisinden beklenen uygun cinsiyet rolünü kazanması, içinde yaşadığı toplumun, çevrenin ve ailenin etkisiyle sağlanmaktadır.
Cinsiyet rolünün kazanımında ekonomi, din ve hukuk gibi toplumsal kurallar önemli rol oynamaktadır. Toplumda yer alan kurumlar, kadın ve erkek arasındaki farklılığı ne kadar çok vurgularsa, toplumda kabul edilen erkek ve kadına ilişkin özellikler de o kadar kesin sınırlarla birbirlerinden ayrılır. Ayrıca cinsiyet rollerinin benimsenmesinde, içinde yaşanılan toplumun etkisinden başka, çocukların geçirdikleri psikoseksüel gelişim evrelerinin de etkisi bulunmaktadır.
Freud tarafından geliştirilen Psikanalitik kurama göre; çocukların kişilikleri bazı psikoseksüel dönemlerden geçerken şekillenir ve cinsel gelişim bu sürecin temelini oluşturur. Bu psikoseksüel dönemler; Oral Dönem, Anal Dönem, Fallik Dönem, Latent Dönem ve Genital dönemdir.
Oral Dönem: (0–18 Ay): Oral dönem, gelişimin ilk basamağıdır. Bu dönemde, bebeğin ağız bölgesi bebek için haz kaynağıdır. Freud’a göre, libido ilk yılda ağız bölgesinde odaklanmaktadır ve libido insanların tümünde var olan ilkel bir cinsel dürtüdür. Ayrıca libido yaşamın farklı dönemlerinde vücudun belli bölgelerinde odaklanmaktadır. Oral dönemde nesneleri ağzına götürmek ve emmek bebeğe haz verir. Bebek zamanının çoğunu emerek, çiğneyerek, dişleyerek geçirir. Bu dönemde, bebeğin emme güdüsünün sağlıklı bir şekilde doyurulması, bebeğe yapılan bakımın nitelikli olması, bebeğin annesine ve dolayısıyla dış dünyaya karşı olan güven duygusunu geliştirmektedir. Çocuğun beslenme gereksiniminin karşılanmaması veya beslenmede aşırıya kaçılması, bakımının yetersiz olması veya anne tarafından yapılmaması durumunda; bebekte, güvensiz ve sürekli almak isteyen, bağımlı kişilik özelliklerinin temeli atılmış olur. Ayrıca bu durumda ileride görülebilecek sigara kullanma, parmak emme gibi olumsuz davranışlarında görülme olasılığı yükselmektedir.
Anal Dönem (18 Ay–3 Yaş): Bu dönemde libido enerjisi anal bölgede odaklanmıştır. Yine bu dönem içerisinde çocuk; fiziksel ve zihinsel olgunlaşma sonucu küçük ve büyük tuvaletine ilişkin kaslarını kullanarak idrar ve gaitayı tutma, bırakma ve verilen tuvalet eğitiminin niteliği sonucu kendini denetleme veya denetleyememeyi, anne tarafından konulan kurallara uymayı ya da uymamayı öğrenir. Bu dönem ayrıca çocuğun bağımsız hareket etmeyi öğrendiği bir dönemdir. Çocuk çok sıkı bir tuvalet eğitiminden geçirilir veya ağır şekilde cezalandır
|
|
| |
|
 |
|
 |
|